Dominacija američkog dolara neupitna, BRICS bez napretka u dedolarizaciji

Američki dolar ostaje primarna svjetska rezervna valuta, a ni euro ni takozvane zemlje BRICS-a nisu uspjele smanjiti globalno oslanjanje na dolar, pokazuje nova studija Geoekonomskog centra Atlantskog vijeća.

Grupa pod imenom “Dolar Dominance Monitor” rekla je da dolar i dalje dominira deviznim rezervama, trgovinskim fakturisanjem i valutnim transakcijama na globalnom nivou i da je njegova uloga kao primarne globalne rezervne valute sigurna u bliskoj i srednjoj budućnosti.

Dominacija dolara — odnosno ogromna uloga američkog dolara u svjetskoj ekonomiji — nedavno je ojačana s obzirom na snagu američke ekonomije, strožu monetarnu politiku i povećane geopolitičke rizike, čak i u momentu kada je ekonomska fragmentacija ojačala pritisak zemalja BRICS-a da pređu na druge međunarodne i rezervne valute.

U izvještaju Atlantskog vijeća navodi se da su zapadne sankcije Rusiji koje je uvela Grupa sedam naprednih ekonomija nakon invazije Moskve na Ukrajinu ubrzale napore zemalja BRICS-a da razviju valutnu uniju, ali grupa nije bila u stanju da postigne napredak u svojim naporima za dedolarizaciju.

BRICS je međuvladina organizacija koju čine Brazil, Rusija, Indija, Kina, Južna Afrika, Iran, Egipat, Etiopija i Ujedinjeni Arapski Emirati.

Vijeće je saopćilo da je kineski prekogranični međubankarski platni sistem (CIPS) dodao 62 direktna učesnika u 12 mjeseci do maja 2024., što je povećanje od 78%, čime je ukupan broj direktnih učesnika bio 142 a indirektnih 1.394.

Pregovori oko platnog sistema unutar BRICS-a još su bili u povoju, ali bilateralni i multilateralni sporazumi unutar grupe mogli bi vremenom da formiraju osnovu za platformu za razmjenu valuta. Međutim, ovi sporazumi nisu bili usklađeni, jer su pregovarani pojedinačno, navodi se u izvještaju.

Napominje se da je Kina aktivno podržavala likvidnost renminbija (što je pravo ime kineske valute) putem swap veza sa svojim trgovinskim partnerima, ali je udio renminbija u globalnim deviznim rezervama pao na 2,3% sa maksimuma od 2,8% u 2022.

“To je vjerovatno zbog zabrinutosti menadžera rezervi za kinesku ekonomiju, stajališta Pekinga o ratu između Rusije i Ukrajine i potencijalne kineske invazije na Tajvan koja doprinosi percepciji renminbija kao geopolitički rizične rezervne valute”, navodi se u izvještaju, prenosi Reuters.

Euro, koji se nekada smatrao konkurentom međunarodnoj ulozi dolara, takođe je oslabio kao alternativna valuta, a oni koji su želeli da smanje svoju izloženost riziku umjesto toga su se okrenuli zlatu, navodi se u izvještaju.

Dodaje se da su ruske sankcije jasno stavile do znanja menadžerima rezervi da je euro izložen sličnim geopolitičkim rizicima kao i dolar. Zabrinutost oko makroekonomske stabilnosti, fiskalne konsolidacije i nepostojanja europske unije tržišta kapitala također šteti međunarodnoj ulozi eura, ističe se u izvještaju.