Evroposlanici glasali, regionu se nudi šest milijardi eura

Poslanici u odborima Evropskog parlamenta za spoljne poslove i budžet usvojili su svoj stav o Instrumentu za reformu i rast za zapadni Balkan, kojim se regionu nudi šest milijardi evra dodatne finansijske pomoći u periodu od 2024. do 2027. godine.

Na sjednici dva odbora Evropskog parlamenta usvojena je i odluka za ulazak u međuinstitucionalne pregovore sa Savjetom EU, a predsjednik Odbora Evropskog parlamenta za spoljne poslove Dejvid Makalister rekao je, uoči glasanja, da očekuje početak pregovora već ove sedmice i istakao da je preostalo malo vremena za postizanje dogovora u aktuelnom mandatu Evropskog parlamenta.

Članovi dva odbora usvojili su stav o Instrumentu za reformu i rast koji se odnosi na partnere sa zapadnog Balkana, sa 65 glasova "za", pet "protiv", a uzdržanih nije bilo.

Iz Evropskog parlamenta je saopšteno da su oni podržali stroge reforme i jačanje EU vrijednosti na zapadnom Balkanu, fokusirajući se na transparentnost, vladavinu prava i ekonomsku integraciju.

U usvojenom nacrtu izvještaja, koji su u ime dva odbora pripremili koizvjestioci Karlo Resler i Tonino Picula, podržava se integracija zapadnog Balkana, uz podršku njegove posvećenosti pristupu "osnove na prvom mjestu".

Riječ je o principu koji povezuje vladavinu prava i osnovna prava sa dvije druge ključne oblasti procesa pridruživanja - ekonomskim upravljanjem i jačanjem demokratskih institucija i reforme javne uprave.

Namjera poslanika Evropskog parlamenta je da se unaprijedi upravljanje instrumentom uz fokus na jači parlamentarni nadzor i transparentnost, navodi se u saopštenju i ističe da bi redovan dijalog sa Evropskom komisijom trebalo da intenzivira ulogu Evropskog parlamenta u praćenju napretka i obezbjeđivanju usklađenosti finansiranja sa ciljevima EU.

Poslanici Evropskog parlamenta su zatražili i da se uspostavi odbor za reviziju sastavljen od nezavisnih eksperata, uključujući državljana korisnika, kako bi zaštitili finansijske interese EU i obezbijedili objektivan nadzor nad instrumentom.

Cilj Instrumenta za reformu i rast za zapadni Balkan jeste pokretanje društveno-ekonomskih reformi u regionu, unapređivanje ekonomskog rasta i usklađivanje sa EU, a poslanici insistiraju na okviru koji povezuje finansijsku podršku sa jasnim indikatorima napretka.

Odluka dva odbora da uđu u međuinstitucionalne pregovore sa Savjetom EU biće objavljena na plenarnoj sjednici i postaviće osnovu za početak tih pregovora Evropskog parlamenta sa Savjetom, sa ciljem usaglašavanja konačnog teksta o strukturi instrumenta.

Koizvjestilac Odbora za budžet Karlo Resler rekao je da ovim prijedlogom EU pokazuje jasnu posvećenost proširenju i uslovljenost u oblastima demokratskih standarda, vladavine prava i usklađenosti sa vrijednostima EU, što je nazvao ključnim za pristupanje pomoći od šest milijardi evra.

Instrumentom za reformu i rast za zapadni Balkan, koji je predstavljen kao kamen temeljac novog Plana rasta za zapadni Balkan, koji je u novembru 2023. godine predstavila Evropska komsija, planirano je da se u periodu od 2024. do 2027. godine izdvoji dvije milijarde evra u grantovima i četiri milijarde evra u kreditima kako bi se podržao zapadni Balkan na putu ka pridruživanju EU.

Isplata ovih sredstava zavisi od uspješne primjene određenih reformi navedenih u reformskoj agendi svake zemlje korisnice, prenosi RTS.

Ambasadori zemalja članica EU usaglasili su se 6. marta o pregovaračkom mandatu Savjeta EU o Instrumentu za reformu i rast za zapadni Balkan, što će, kako je tada saopštio Savjet EU, omogućiti predsjedavajućem Savjeta EU da započne pregovore o konačnom tekstu za instrument sa Evropskim parlamentom.