DPC: “Zeleno svjetlo za pristupne pregovore EU bi ohrabrilo korumpirane vladajuće elite u BiH”

Analitičari organizacije Democratization Policy Council (DPC) su u komentaru objavljenom na društvenim mrežama pozvali Berlin i Haag da ne podrže otvaranje pristupnih pregovora EU sa BiH u Evropskom vijeću, navodeći da će to “ohrabriti korumpirane i nedemokratske vladajuće elite” i “ohrabriti Milorada Dodika i Dragana Čovića da nastave sa svojim etničkim podjelama i secesionističkim programima”.

U komentaru DPC-a se navodi da bi narednog utorka, 12. marta, Evropska komisija trebala da donese odluku da li će liderima EU preporučiti otvaranje pristupnih pregovora sa Bosnom i Hercegovinom.

Međutim, navodi se da je ta odluka samo “posljednja epizoda degradiranja reformskih uvjeta i proglašenja napretka u dugoj historiji ustupaka Evropske unije političkoj klasi u BiH”, te se dodaje da je napredak u “perspektivi članstva” započeo još 2007. godine, kada je parafiran SSP.

“Kada je Evropska komisija preporučila kandidaturu za Ukrajinu i Moldaviju u oktobru 2022. godine, uspješno je lobirala kod Evropskog vijeća da učini isto za BiH, a da ona ne ispuni nikakve reformske uslove, izbacivši taj uslov za otvaranje pristupnih pregovora. Nakon uslovnog zelenog svjetla Evropskog vijeća u decembru 2023., zvaničnici EU u posljednjih nekoliko mjeseci dodatno su razvodnili skup od više od dvadesetak reformskih uvjeta navedenih u Mišljenju EK iz 2019. na samo 4 zakona i odluke, od kojih su 2 usvojene posljednjih sedmica”, navodi se.

Potom su, kako ističe DPC, zvaničnici EU signalizirali da bi Zakon o sudovima BiH, jedan od dva preostala uslova, mogao biti odbačen kada je postalo jasno da predsjednik bh. entiteta Republike Srpske “neće popustiti ni pred problematičnim kompromisom”.

“Dodik je tražio zakon koji ne samo da bi oslabio, a ne ojačao državno pravosuđe, već bi uklonio mogućnost sudskog gonjenja bilo kakve buduće secesije RS”, upozoravaju iz ove organizacije, te dodaje da je ovakvo fokusiranje na preostali Zakon o sukobu interesa u institucijama na državnom nivou, “a na štetu Zakona o sudovima”, bio vidljiv na zajedničkoj konferenciji za novinare ministara vanjskih poslova BiH Elmedina Konakovića i Annalene Baerbock u utorak.

Navodi se da, dok je Konaković isticao “opredijeljenost vladajuće koalicije u borbi protiv korupcije”, Baerbock je ovu borbu i usvajanje zakona proglasila “ključnim” i “važnim”. U srijedu je koalicija na državnom nivou postigla dogovor, a konačni nacrt odobrilo je Vijeće ministara, što je, kako navodi DPC, “signaliziralo da je taj trik uspio”.

“Pažljiv uvid u nacrt teksta, međutim, otkriva sasvim drugu priču: ne samo da ne ispunjava uslove i standarde koje je postavila EU, već se čak povlači od sadašnjih standarda u borbi protiv političke korupcije i nepotizma”, smatraju analitičari iz ove organizacije, te dodaju da se radi o “vrlo problematičnom” tekstu.

“Nakon što je komesar za proširenje Oliver Varhelyi odmah pohvalio saglasnost Vijeća ministara o nacrtu zakona, planirano je da oba doma parlamenta BiH usvoje zakon po ubrzanoj proceduri, instrument koji se prekomjerno koristi u svim zemljama Zapadnog Balkana, a koji EU kritikuje kao nešto što podriva parlamentarnu demokratiju spiječavanjem javne rasprave. Budući da su i Berlin i Haag signalizirali spremnost da popuste pred planom Evropske komisije, čini se da je sve spremno za predstojeći evropski samit na kojem će se proglasiti “uspjeh””, podcrtali su.

“Kao što pokazuje ovo najnovije poglavlje o zakonu o sukobu interesa, predaja samoproglašenih branitelja liberalno-demokratskih vrijednosti EU kao što su Njemačka i Nizozemska agendama neliberala i transakcionista u institucijama EU i među državama članicama u odnosu na BiH i širu regiju Zapadnog Balkana pokazuje prazninu procesa proširenja, ali i same EU”, navodi se u analizi.

Ističe se da to također pokazuje “krhkost” politike proširenja koje nije bazirana na vrijednostima kao geopolitičkog alata uslijed ruske agresije na Ukrajinu.

“Čini se da je ciljna publika sama EU. Građani BiH neće biti prevareni – kao ni Kremlj”, ističe se.

Dalje se navodi da će u BiH davanje zelenog svjetla pristupnim pregovorima na Evropskom samitu samo “ohrabriti korumpirane i nedemokratske vladajuće elite” te da će to “ohrabriti Milorada Dodika i Dragana Čovića da nastave sa svojim etničkim podjelama i secesionističkim programima kao “šampioni EU integracija””.

“Krajnje je vrijeme da Berlin i Haag premoste ogroman jaz između najavljene politike i praktičnog učinka – blokiranjem pozitivne odluke o BiH na Evropskom vijeću, a da potom rade na dugotrajnoj sveobuhvatnoj strategiji EU prema BiH”, navodi se.